Kitabın Künyesi
Edebiyat nedir?
Yazar: Jean Paul Sartre
Yayınevi: Payel Yayınları
Çeviren : Bertan Onaran
Nisan 1982
128 sayfa
Edebiyat Nedir? (Qu’est-ce que la litterature?), 20. yüzyılın en etkili düşünür ve yazarlarından Jean-Paul Sartre’ın deneme türünde 1947 yılında yazdığı ve kısa sürede kültleşmiş kitaplarından. Kuram ve eylem adamı niteliklerini birleştiren, yazar-aydın kimliğiyle yaygın bir etki uyandıran Sartre, döneminde tartışmalara yol açan bu kitabında edebiyat kavramını ‘yazar’, ‘yazarın görevi’ ve ‘okurun konumu’ üzerinden üç ayrı kategoride ele alıyor. Yazarı, çağının dünyasına sırt çevirmeyen, yaşadığı dönemin gerçeklerinden, çıkmazlarından esinlenerek tavrını ve eylemini belirleyen aydın olarak görüyor. Bireyin kökten özgürlüğünü savunan varoluşçuluğun bu büyük sözcüsü, okurlarını da özgürleşme sürecine taşıması gereken aydının görevini ‘yazarken değiştirmek, yazarken özgürleştirmek’ diye tanımlıyor. Edebiyata ‘bağlanma’ kavramı açısından yaklaşırken, Aydınlanma Çağı’nın gününün tanığı aydınını övüyor, 19. yüzyılın burjuva ahlâkını dayatan gerçekçi yazarlara ateş püskürüyor.
Sartre’ın edebiyatı olduğu kadar yazarı da sorgulayan bu kült metni, “her insan herkes karşısında her şeyden sorumludur” diyen Dostoyevski’nin sözlerini doğruluyor.
Sartre’ın edebiyatı olduğu kadar yazarı da sorgulayan bu kült metni, “her insan herkes karşısında her şeyden sorumludur” diyen Dostoyevski’nin sözlerini doğruluyor.
Yazmak nedir? Niçin ve kimin için yazıyoruz? Ünlü düşünür Jean-Paul Sartre bu sorulardan hareket ederek edebiyat olayının ne olduğunu irdeliyor. Her yazıyı bir girişim olarak gören Sartre, herkesin kendine göre bir yazma nedeni olduğunu ama hiç kimsenin salt kendisi için yazmadığını vurguluyor. Yazmak, özgürlük istemenin bir biçimidir, diyen yazar, kitaplarda her şeyden önce haklı olmaya çalışmak gerektiğini dile getiriyor. Ona göre, ezilmeyi ve köleliği savunan hiç kimse büyük bir yazar olamaz. Bir yazar, tüm insanlar için yazdığına göre, bir kez yazmaya başladı mı ister istemez bağlıdır artık. Çünkü yazmak, bağlanmak demektir.
Jean-Paul Sartre, What is Literature? [Edebiyat Nedir?] (1948)’de, edebiyatın bizi daha refleksif bir biçimde, daha büyük bir ben-bilinciyle eylemeye teşvik etmek suretiyle, kötü niyeti dağıtmaya katkıda bulunabileceğini dile getirir.
Jean-Paul Sartre, What is Literature? [Edebiyat Nedir?] (1948)’de, edebiyatın bizi daha refleksif bir biçimde, daha büyük bir ben-bilinciyle eylemeye teşvik etmek suretiyle, kötü niyeti dağıtmaya katkıda bulunabileceğini dile getirir.
Kaynak: www.insanokur.org
