Edebiyat Nedir – Jean Paul Sartre



Kitabın Künyesi


Edebiyat nedir?

Yazar: Jean Paul Sartre

Yayınevi: Payel Yayınları

Çeviren : Bertan Onaran

Nisan 1982

128 sayfa



Edebiyat Nedir? (Qu’est-ce que la litterature?), 20. yüzyılın en etkili düşünür ve yazarlarından Jean-Paul Sartre’ın deneme türünde 1947 yılında yazdığı ve kısa sürede kültleşmiş kitaplarından. Kuram ve eylem adamı niteliklerini birleştiren, yazar-aydın kimliğiyle yaygın bir etki uyandıran Sartre, döneminde tartışmalara yol açan bu kitabında edebiyat kavramını ‘yazar’, ‘yazarın görevi’ ve ‘okurun konumu’ üzerinden üç ayrı kategoride ele alıyor. Yazarı, çağının dünyasına sırt çevirmeyen, yaşadığı dönemin gerçeklerinden, çıkmazlarından esinlenerek tavrını ve eylemini belirleyen aydın olarak görüyor. Bireyin kökten özgürlüğünü savunan varoluşçuluğun bu büyük sözcüsü, okurlarını da özgürleşme sürecine taşıması gereken aydının görevini ‘yazarken değiştirmek, yazarken özgürleştirmek’ diye tanımlıyor. Edebiyata ‘bağlanma’ kavramı açısından yaklaşırken, Aydınlanma Çağı’nın gününün tanığı aydınını övüyor, 19. yüzyılın burjuva ahlâkını dayatan gerçekçi yazarlara ateş püskürüyor.

Sartre’ın edebiyatı olduğu kadar yazarı da sorgulayan bu kült metni, “her insan herkes karşısında her şeyden sorumludur” diyen Dostoyevski’nin sözlerini doğruluyor.
Yazmak nedir? Niçin ve kimin için yazıyoruz? Ünlü düşünür Jean-Paul Sartre bu sorulardan hareket ederek edebiyat olayının ne olduğunu irdeliyor. Her yazıyı bir girişim olarak gören Sartre, herkesin kendine göre bir yazma nedeni olduğunu ama hiç kimsenin salt kendisi için yazmadığını vurguluyor. Yazmak, özgürlük istemenin bir biçimidir, diyen yazar, kitaplarda her şeyden önce haklı olmaya çalışmak gerektiğini dile getiriyor. Ona göre, ezilmeyi ve köleliği savunan hiç kimse büyük bir yazar olamaz. Bir yazar, tüm insanlar için yazdığına göre, bir kez yazmaya başladı mı ister istemez bağlıdır artık. Çünkü yazmak, bağlanmak demektir.
Jean-Paul Sartre, What is Literature? [Edebiyat Nedir?] (1948)’de, edebiyatın bizi daha refleksif bir biçimde, daha büyük bir ben-bilinciyle eylemeye teşvik etmek suretiyle, kötü niyeti dağıtmaya katkıda bulunabileceğini dile getirir.


Kaynak: www.insanokur.org
  • 0
    alk_
    Alkış
  • 0
    be_enmedim
    Beğenmedim
  • 0
    sevdim
    Sevdim
  • 0
    _z_c_
    Üzücü
  • 0
    _a_rd_m
    Şaşırdım
  • 0
    k_zd_m
    Kızdım

"Varlığımız Sırlarımızdan İbaret!"

Yazarın Profili
Paylaş
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir